DÖŞ SAĞLAMLIĞININ DİAQNOZ ÜSULLARI

Döş sağlığında bir çox fərqli diaqnoz üsulu var. Bunların biri bəzilərinə fərqli üstünlükləri olmaqla birlikdə bir neçəsinin birlikdə edilməsi ilə erkən diaqnoz ehtimalı artmaqdadır. Ümumiyyətlə təklif edilən, hər qadının hər aybaşı dövründə öz özünü müayinə etməsi, hər il mütəxəssis bir həkimə müayinə olması və 40 yaşından sonra hər il mamografi çəkdirməsidir.

ÖZ ÖZÜNÜ MÜAYİNƏ

20 yaşını keçən hər qadının aybaşı dövrünün bitdiyi tarixdən sonra ilk həftə içində özünü müayinə etməsi təklif edilir.Aybaşı olmayan qadınların da ayın müəyyən bir günü özlərini müayinə etmələri təklif edilir.

Öz özünü müayinə necə edilir?
Öz özünü müayinə iki şəkildə edilir. Əvvəl müşahidə edərək edilər sonra əllə edilir.

Müşahidə edərək edilən müayinə
Belin yuxarısı çılpaq olacaq şəkildə bir aynanın qarşısına keçilir
Hər iki qol aşağı sallanacaq şəkildə baxılır.
Hər iki qol yuxarı qaldırılaraq baxılır
Hər iki əl belə qoyularaq baxılır
Hər iki əl belə qoyularaq önə doğru əyilərək baxılır

Bu mövqelərdə hər iki döş araşdırılır bu araşdırma əsnasında:
Döş dərisində qalınlaşma, şişmə, rəng dəyişikliyi
Döş başında qalınlaşma,qızarma və ya yara olması
Döşdə və ya məmə başında içəri doğru çəkindi olması
Döş başlarının mövqelərində dəyişiklik
Döşün şəklində dəyişiklik araşdırılır.

Əllə edilən müayinə üsulları
Əllə edilən müayinə əsnasında müayinəni əlin 2.3.4 barmaqları ön üzləri istifadə edilir.
Düz bir yatağa uzanılır. Hansı tərəfdəki döş müayinə ediləcəksə o tərəfdəki əl peysər altına yerləşdirilir. Digəri ilə müayinə edilər (baxın broşura)

FİZİKA MÜAYİNƏ VƏ YA KLİNİK MÜAYİNƏ

Bir həkim tərəfindən edilən müayinəyə fizika müayinə deyilir. Xəstənin hekayəsinin alınması, müayinənin edilməsi, lazım olsa bəzi tədqiqlərin edilməsinə fizika müayinə deyilir. Bu sahədə xəstənin problemi ilə əlaqədar diaqnoz qoyulur və lazım olsa müalicə verilir. Ümumiyyətlə bütün bədən üzvlərinə baxıldıqdan sonra əgər problem müəyyən bir sistem və ya orqana aiddirsə daha çox bu problem araşdırılır.

Mamografi çəkilməsi ilə yanaşı mütəxəssis bir həkim tərəfindən döş müayinəsinin də edilməsi döş xərçənginin erkən diaqnozu baxımından əhəmiyyət daşıyır. Bəzi döş xərçəngləri nadir hallarda mamografi və ultrason ilə diaqnoz edilə bilmir, bu səbəblə mamografinin yanında fiziki müayinənin də edilməsi məsləhət görülür.

Qaynaqların məhdud olduğu ölkələrdə mamografi ilə darama edilmə imkanı yoxsa, yalnız mütəxəssis tərəfindən fiziki müayinə edilərək döş xərçəngi daramaları edilməkdədir. Lakin indiki vaxtda qəbul edilən ən əhəmiyyətli döş xərçəngi darama üsulu mamografidir.

Risk daşıyan bütün qadınların, mamografinin yanında fiziki müayinə ilə birlikdə edilməsi təklif edilir.

MAMOGRAFİ

Müraciət etdiyiniz həkim tərəfindən müayinə edildikdən sonra diaqnoz üçün bəzi əlavə tədqiqlər edilə bilər.Döş üçün edilən əlavə tədqiqlərin başında mamografi gəlir. Mamografi döşün rentgenin çəkilməsidir.Döşün 2 təbəqə arasında sıxışdırılması ilə çəkilən mamografi,qadınlar arasında çox ağrılı bir üsul olaraq tanınır.Doğru və təcrübəli bir radyoloji texniki tərəfindən çəkilən mamografinin,heç bir zaman dözülməyəcək qədər ağrılı olmaması lazımdır. Mamografiyi çəkən texnikin məlumatlı və təcrübəli olması, çəkilən mamografinin keyfiyyəti baxımından da böyük əhəmiyyət daşıyır.
Mamografinin ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti isə çox həssas bir texnik olmasıdır.40 yaş üzərindəki bütün qadınlarda,döş ilə əlaqədar şikayətləri oldu olmadı hər il mamografi çəkilməsi, erkən diaqnoz baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Mamografi,döş xərçəngi toplu daramalarında ən etibarlı üsul olaraq qəbul edilir.

Mamografi hansı yaşlarda çəkilir?

Səhiyyə Nazirliyi Mamografi çəkdirməyə 40 yaşdan sonra başlanmasını təklif edir.

Avqust 2007-ci ildə Türkiyədə döş sağlamlığı mövzusunda mütəxəssisləşmiş elm adamlarının bir araya gələrək etdikləri Milli Döş Xərçəngi Konsensus Yığıncağında mamografi çəkdirməyə 40 yaşından etibarən başlanması təklif edilmişdir.

Amerikan Xərçəng İnstitutu mamografi çəkdirməyə 40 yaşından etibarən başlanmasını təklif edilir.

40 yaş altında xüsusi bir səbəb olmadıqca mamografi çəkilməməlidir.Bunun səbəbi gənc qadınlarda döş toxumasının sıx olması səbəbi ilə mənfi təsiri ola bilər.

Mamografi nə vaxt çəkdirilir?

Mamografi çəkilərkən döş, iki təbəqə arasında bir neçə saniyə yüngülcə sıxışdırılır.Bu səbəblə döşlərin ən az həssas olduğu zamanda mamografi çəkilməsi, xüsusilə döşləri ağrılı qadınlara təklif edilir.Aybaşı bitimini izləyən həftə,döşlərin həssaslığının ən az olduğu zamandır.Ayrıca aybaşının bitimini izləyən həftə,hormonal səbəblərlə döşlərin şişliyi ən alt səviyyədədir və bu sırada daha yaxşı nəticələr alınır.Bu səbəblərdən ötəri hər hansı xüsusi bir vəziyyət olmadıqca, mamografi çəkilişinin,aybaşının bitimini izləyən həftədə edilməsi təklif edilir.

Mamografi çəkdirməyə gedərkən nələrə diqqət yetirməli?

Mamografi çəkilərkən belin yuxarısı çılpaq olmalıdır.Bu səbəblə çəkilişə gələrkən iki parça paltar geyilməsi təklif edilir.Bu sahədə çəkiliş əsnasında belin üstü asanlıqla çıxardılır.Çəkilişə təsir edə biləcəyindən,qoltuq altlarına deodorant, talk pudrası, losyon kimi şeylər sürtülməməlidir.

Mamografi ilə alınan şüa zərərlidirmi?

Mamografi ilə əlaqədar qorxulardan biri də mamografi çəkilərkən alınan şüaların xərçəng meydana gətirmə qorxusudur. İndiki vaxtda müasir texnologiya ilə çıxarılan mamografi cihazları ilə alınan şüa dozası çox aşağıdır. Mamografi çəkilişi ilə alınan şüa dozası,normalda bir neçə ay içində olduğumuz ətrafdan aldığımız radyoaktif şüa dozasına bərabərdir. Buna baxmayaraq mamografi cihazının nizamlı olaraq keyfiyyətinə fikir verilməli,şüa dozaları ölçülərək nizamlanmalıdır. Bu səbəblə nizamlı mamografi cihazı keyfiyyətinə önəm verilən mərkəzlərdə çəkilən mamografi ilə daha az şüa dozası alınır və riskiniz daha da azalar.

Döş Tədqiqləriniz Üçün Necə Bir Radyoloji Mütəxəssis?

Döş sağlığında diaqnoz mərhələsində böyük əhəmiyyət daşıyan mamografi və ultrason çəkilişləri və bu tədqiqlərin qiymətləndirilməsi də radyoloji sahədə fərqli bir mütəxəssisləşməyi tələb edir.Gündəlik çalışması içində yalnız mamografi və döş ultrasonu qiymətləndirən bir radyoloji mütəxəssisi, mütləq mövzusunda digər radyoloji mütəxəssislərindən daha yetkin olacaq. Bəzi qərb ölkələrində illik müəyyən sayda döş tədqiqi qiymətləndirməyən radyoloji mütəxəssislərinin döş sağlamlığı mövzusunda işinə icazə verilməməkdədir.

Mamografide keyfiyyət nədir?

Mamografi çox həssas bir texniki olduğu üçün şəkli çəkən cihazın fiziki kalibrasyonundan,şəklin suyunun istiliyinə qədər bir silsilə fiziki parametr ölçülüb uyğun şəkildə nizamlanmazsa,bir toplu iynə ucu böyüklüyündəki əhəng çöküntüsü görülə bilməz və döş xərçənginin ilk simptonları sayıla bilər.

2002-ci ildə başlayan bir Avropa Birliyi proyektində iştirak edən mərkəzimizdə gündəlik ölçümlər edilməyə başlandı. Hər gün ölçülən 9 ayrı fiziki parametr Brükseldə olan Leuven Universiteti Avropa Birliyi Mamografi Keyfiyyət İdarə Mərkəzi tərəfindən gündəlik olaraq izlənilməyə götürülüb.Edilən fədakarlıqlı işlər nəticəsində Mərkəzimizə Avropa Birliyi Mamografi Keyfiyyət Standartlarına uyğunluq sənədi verildi. İndiki vaxtda AB ölkələrində bu sənədi daşımayan mərkəzlərin işinə icazə verilməzkən ölkəmizdə bu sənədi daşıyan tək mərkəz Türkiyə Məmə Vəqfi mərkəzidir.

Mamografi hesabatının qiymətləndirilməsi

Mamografi hesabatınızda istifadə edilən bəzi terminlər aşağıda açıqlanmışdır

Mikrokalsifikasya
Mamografide ən çox görülən hallardan biri mikrokalsifikasyadır. Mikrokalsifikasyanın mənası kiçik əhəng çöküntüsü deməkdir. Mamografide görülən mikrokalsifikasyaların səbəbi ümumiyyətlə döşdəki fibrokistik dəyişikliklərlə bağlıdır. Bəzi vəziyyətlərdə də döş xərçənginin ən erkən halı olaraq ortaya çıxa bilərlər.

Dens Döş Quruluşu
Döş toxuması bəzi bölgələrdə daha sıxdır, bu mamografide ağ sahələr şəklində görülür.Digər döşdə olmayan sıxlıq bəzi vəziyyətlərdə bir xərçəng halı ola bilər.

Spikül Meydana gətirən səbəb
Mamografide ətrafa çıxıntılar edən nizamsız ağlıqdır.Yaxşı xasiyyətli bir meydana gəlmənin göstəricisi də ola bilər. Bəzi vəziyyətlərdə bir xərçəng halıda ola bilər. Əgər bərabərində mikrokalsifikasya da varsa bu daha çox da xərçəng halı ola bilər.

Nizamsız Məhdudlu əmələ gəlmə
Mamografide müəyyən olunan bir əmələ gəlmə əgər sərhədləri diqqətə çarpan və nizamlısa yaxşı xasiyyətli bir əmələ gəlmə ehtimalı daha çoxdur. Əgər sərhədləri nizamsızdırsa xərçəng simptomu ola bilər. Əgər bərabərində mikrokalsifikasya da varsa bu daha çox xərçəng simptomu ola bilər.

Asimmetrik Dəyişiklik
Ümumiyyətlə hər iki döşün görünüşü mamografide simmetrikdir ( bir-biri ilə eyni). Əgər bu görünüş simmetrik deyilsə bu normal bir fərqlilik də ola bilər, bir xərçəng simptomu da ola bilər

Mamografide BI-RADS təsnif etməsi nədir?

Bəzi mamografi hesabatlarında BI-RADS təsnif etməsi şəklində bir hissə vardır. Bu təsnif etmə üsulu hesabatın bütün dünyada eyni standartlara sahib olması üçün istifadə edilir.

DÖŞ ULTRASONOGRAFİSİ

Ultrason nədir?
Ultrason, səs dalğalarının fərqli əks olunması ilə əldə edilən göstərmə üsuludur. Əldə tutulan kiçik bir cihaz döşün üzərində yüngülcə gəzdirilir.Bu sırada döşə səs dalğaları göndərilir.Əks olunan səs dalğaları bir ekran üzərinə köçürülür.Fərqli əks olunmalardan yaradılan görünüşlər ilə döşün içindəki əmələ gəlmələr qiymətləndirilir.

Ultrason hansı vəziyyətlərdə lazımlıdır?
Döşdə ən sıx istifadə edilən göstərmə üsullarından biridir. Bütün yaşlardakı qadınlarda istifadə edilə bilər. Xüsusilə gənc qadınların döş toxuması daha sıx olduğu üçün mamografi yerinə seçilir. Ultrasonun heç bir zərərli təsiri yoxdur; bu səbəblə hamilələrdə də istifadə oluna bilər.

Ultrason ilə hansı növ məlumatlar əldə edilir?
Ultrason ilə döşdə təsbit edilən kütlənin quruluşu haqqında bir çox məlumat əldə edilə bilər. Xüsusilə kütlənin kistmi, solid kütləmi olduğunun ayırt edilməsində ən əhəmiyyətli üsuldur. Ayrıca kütlənin ətrafının nizamlı olub olmaması, kütlənin içinin nizamlı olub olmaması(homogen-nonhomojen) kimi xüsusiyyətlər ilə kütlənin xərçəng olub olmadığı mövzusunda məlumat verir.

Doppler ultrason nədir?
Bəzi göstərmə mərkəzlərində xüsusilə doppler ultrason kimi fərqli bir termin eşidə bilərsiniz. Bu əslində standart bir ultrason cihazıdır. Bu cihazların tək fərqi, kütlədəki qanlanmanın vəziyyətinin də qiymətləndirə bilməsidir (doppler xüsusiyyəti). Xüsusilə qanlanması artmış olan kütlənin xərçəng olma ehtimalını artırar və ya bu kütlə xərçəng olmasa belə böyüyəcək mənasını daşıyır.

Mamaografi yerinə ultrason çəkilə bilərmi?
Mamografinin nisbətən ağrılı olması və bəzi qadınların radiasiya qorxusu səbəbi ilə bir çox qadınlar mamografi yerinə ultrason etdirməyi seçirlər. Bu doğru bir yanaşma deyil. Mamografi döşün əsas göstərmə üsuludur. Ultrason isə mamografide müşahidə edilən şübhəli əmələ gəlmələrin daha detallı araşdırılması üçün istifadə edilir. Ayrıca mamografide müşahidə edilən bəzi xərçəng simptomları (mikrokalsifikasyonlar) ultrasonografide müşahidə edilməyə bilər.

Ultrason hansı vəziyyətlərdə lazımdır?
Döş ultrasonu mamografide irəli dərəcə sıx görünüş verən qadınlarda əlavə tədqiq olaraq müraciət edilən bir üsuldur.
Bəzi vəziyyətlərdə mamografide qərar vermək çətin ola bilər. Bu qadınlarda döş ultrasonuna müraciət edilir.
Gənc qadınlarda döşdə şübhəli bir hal varsa çox vaxt mamografi ilə kafi məlumat əldə etmək çətindir(gənc qadınların döş quruluşu sıx olduğu üçün kafi məlumat verməz).Döş ultrasonu gənc qadınlarda müraciət edilən ən yaxşı göstərmə üsuludur.
Hamilə qadınlarda mamografi çəkilməsi təhlükəlidir(xüsusilə ilk 3 ay). Bu qadınlarda döş ultrasonu çəkilir.
Məmənin böyüdülməsi üçün silikon(protez) istifadə edilmişsə bu qadınlarda da mamografi çəkilir; lakin mütləq əlavə olaraq döş ultrasonu çəkilməlidir.
Döşün içində şübhəli bir əmələ gəlmə müəyyən olunsa bəzi vəziyyətlərdə şübhəli əmələ gəlmədən bir parça götürmək lazım gələ bilər. Ultrasonun ən əhəmiyyətli istifadə sahələrindən biri də budur. Ultrason edilərkən şübhəli əmələ gəlmənin içinə iynə ilə girilir. Bu sırada həm şübhəli əmələ gəlmə həm də iynə ekranda görülə bilər. Bu sahədə iynə ilə doğru yerdən parça alınması lazım ola bilər. Əks halda alınan parçanın doğru yerdən olub olmadığı aydın ola bilməz.

Ultrason hesabatınız
Döş ultrason hesabatınızda bəzi terminlər ilə qarşılaşacaqsınız

Sadə kist
Kistin çəpəri düzdür. İçindəki maye homogen( nizamlı eyni quruluşda) quruluşdadır. Kütlənin damarlanmasında artım yoxdur. Sadə kist heç bir zaman xərçəngə çevrilməz: bu səbəblə izlənilməsinə ehtiyac yoxdur.

Kompleks kist
Bəzən bir neçə kist bir araya gələrək üzüm salxımına bənzər bir görünüş meydana gətirər: və ya bir kist içində fərqli küpələrə bölünmüş olaraq görülə bilər. Bu tip kiste kompleks kist deyilir. Bu qrup kistin 6 ay axtarmaqla bir neçə dəfə ultrason təqibi təklif edilir.

Çəpərinde boşluğa çıxıntı olan kist
Bəzən kistin divarından kist içinə doğru bir çıxıntı ola bilər (intramural protruzyon). Bu vəziyyətdə mütləq parça alınaraq xərçəng cəhətdən araşdırılması lazımdır.

Sıx məzmunlu kist
Bəzən kist içindəki maye həddindən artıq dərəcədə sıx ola bilər. Bu vəziyyətdə içi maye dolumu yoxsa hüceyrə dolu solid kütləmi ayrımı edilə bilir. Bu səbəblə qısa dekabrda izlənilməsi təklif edilir.

İç quruluşu nizamsız kist
Bəzən kistin içinə qanama ola bilər və ya içində toxum artıqları ola bilər. Bu ultrason görünüşündə homogen olmayan bir quruluş görünüşü verir. Bu kistlərin də araşdırılması və izlənilməsi lazımlı ola bilər

Solid kütlə
Ultrasonda müəyyən olunan əmələ gəlmə içi hüceyrə dolu bir quruluşda ola bilər. Buna solid kütlə deyirik
(baxın solid kütlə)

Nizamsız məhdud lezyon
Ultrasonda müəyyən olunan əmələ gəlmənin (kist və ya solid kütlə) bəzən ətraf quruluşu nizamsız görünüşdə ola bilər. Bu hallar vəziyyətə görə izlənilər və ya biyopsi lazım ola bilər

Vaskülarizasyon artımı
Ultrason edilərkən kütlədəki qanlanmanın vəziyyətinin də qiymətləndirə bilər (doppler xüsusiyyəti). Qanlanmanın artması kütlənin xərçəng olma ehtimalını artırar və ya bu kütlə xərçəng olmasa belə böyüyəcək mənasını daşıyır.

Lenfbezi (LAP=lenfadenopati)
Linfa vəzi sistemi bədənin müdafiə etmə mexanizmlərindən biridir. Bu səbəblə döş içində olması normaldır. Ultrasonda əgər linfa vəzi quruluşu normal olmazsa araşdırılmalıdır

DÖŞ MR (DÖŞÜN MAGNETİK REZONANS TEXNİKASI İLƏ ARAŞDIRILMASI)

Maqnetik sahələrin istifadə edildiyi bir göstərmə üsuludur. Radiasiya ehtiva etməz. Bu səbəblə hər vəziyyətdə istifadə edilə bilər. Damardan verilən bir maddənin döş toxuması və döşdəki əmələ gəlmələr tərəfindən fərqli tutulmaları izlənilərək əmələ gəlmə haqqında məlumat əldə edilir. Mamografiye köməkçi bir üsuldur. Bahalı bir üsuldur.Döş MR araşdırması mütləq bu mövzuda mütəxəssisləşmiş bir həkim tərəfindən edilməlidir. MR heç bir zaman mamografiye bir üstünlük təmin etməz bu səbəblə mamografi yerinə MR çəkdirmək doğru bir yanaşma deyil.
Kimlərə MR çəkilməsi lazımlıdır
1-Silikon protez istifadə edilərək döş böyütmə əməliyyatı olmuş qadınlarda darama əsnasında istifadə edilə bilər.
2-Bazı xərçəng şübhəsi olan vəziyyətlərdə biyopsinin edilib edilməməsi qərarının verilməsində istifadə edilə bilər
3-Döş xərçəngi müəyyən olunmuş qadınlarda əgər döş əməliyyatı ediləcəksə birdən çox mərkəz olub olmadığının araşdırılmasında istifadə edilir.
4- Gənc qadınlarda əgər döş toxuması çox sıxdırsa mamografi kafi məlumat vermirsə istifadə edilir.
5- Döşdə bir kütlə müəyyən olunmuşsa və mamografi və ultrasonda bir problem yoxdursa istifadə edilə bilər
6- Genetik olaraq və ya ailəsəl olaraq döş xərçəngi riski yüksək qadınlarda istifadə edilə bilər.
7- Qoltuq altında olan linfa vəzlərinə xərçəng hüceyrələrinin keçib keçməməsi araşdırılmasında istifadə oluna bilər.
8- Döşdə daha əvvəl edilmiş əməliyyatlara aid yara toxumasının(skar toxuması) xərçəng olub olmadığının araşdırılmasında istifadə oluna bilər.
9- Silikon döş protezi istifadə edilmiş qadınlarda silikonun partlayıb partlamadığının araşdırılmasında istifadə edilə bilər.
10- Metastaz araşdırılmasında istifadə edilə bilər

PET (POZİTRON EMİSYON TOMOQRAFİYA)

Ən yeni xərçəng diaqnoz üsullarından biridir.Hələ araşdırma, inkişaf etdirmə mərhələsindədir. Enjeksiyon ilə radyoaktif bir maddə verilir. Xərçəng hüceyrələri digər hüceyrələrdən daha sürətli törədikləri üçün aktiv hüceyrələrdir və bu radyoaktif maddəni digər hüceyrələrdən daha əvvəl və sürətli bir şəkildə tutulur. Bu üsul ilə aktiv hüceyrələrin (olabiləcək xərçəng hüceyrələri)yerinin təsbit edilməsini təmin edilir. Bu aktiv hüceyrələrin yeri daha sonra fərqli texnikalar ilə araşdırılaraq xərçəng varmı yoxmu araşdırılır.

Pet daha çox hansı vəziyyətlərdə istifadə edilir?
Bədənin başqa bir yerinə xərçəngin keçib keçmədiyini araşdırılması
Linfa vəzlərinə xərçəngin keçib keçməməsini araşdırılması
Kemoterapi və radyoterapi sonrasında şişin yox olub olmadığının araşdırılması

Ümumiyyətlə ən yeni texnikanın ən yaxşı olduğu kimi səhv bir inanış vardır. Yuxarıda ifadə edilən vəziyyətlər xaricində Pet, mamografi və ya ultrason yerinə istifadə edilməz,döş xərçəngi darama üsulu deyil

BİYOPSİ

Yuxarıda bəhs edilən üsullar ilə döşdə bir problem olub olmadığı, varsa xərçəng olub olmadığı araşdırılır. Əgər xərçəng şübhəsi meydana gətirən bir vəziyyət varsa müəyyən olunan əmələ gəlmədən hüceyrə nümunələri alınaraq mikroskop altında araşdırma edilərək qəti diaqnoz qoyulur.Əmələ gəlmədən hüceyrə nümunələrinin alınmasına biyopsi deyilir. Xərçəng diaqnozunun qəti qoyula bilməsi üçün mütləq biyopsi edilməsi zəruridir. Biyopsi xaricində heç bir üsulla qəti diaqnoz qoymaq mümkün deyil.Müxtəlif biyopsi texnikaları vardır.

İncə iynə biyopsisi
Müəyyən olunan əmələ gəlmə əllə hiss edilirsə bildiyimiz bir şpris iynəsi hiss edilən əmələ gəlməyə bir neçə dəfə bataraq əmələ gəlmədən hüceyrə nümunələri alınar və bu hüceyrələr mikroskop altında araşdırılaraq xərçəng hüceyrələrinin olub olmadığı araşdırılar. Çox sadə bir üsuldur.
Əgər müəyyən olunan əmələ gəlmə əllə hiss edilmirsə,döş ultrasonu edilərək ultrasonda əmələ gəlmə müəyyən olunar və iynə ilə görünüş altında əmələ gəlməyə girilərək hüceyrələr götürülür. İncə iynə ilə edilən biyopsidə alınan hüceyrələri araşdıran patologiya mütəxəssisinin bu üsulla əlaqədar olaraq xüsusi təhsil almış olması lazımdır.

İncə iynə biyopsisi hər nə qədər asan və ucuz bir üsul olsa da, əgər hüceyrələrdə edilən araşdırmada xərçəng nəticəsi bildirilməmişsə, bu əmələ gəlmənin qəti xərçəng olmadığı mənasını verməz. Çünki iynə ilə əmələ gəlmənin bir neçə yerindən nümunə götürülmüşdür. Əgər nəticə xərçəng olaraq bildirilmişsə qəti xərçəng diaqnozu qoyular. Bu cəhd ilə əmələ gəlmənin yalnız xərçəng olub olmadığı mövzusunda məlumat alına bilər; bunun xaricində xərçəngin digər xüsusiyyətləri haqqında məlumat almaq olmaz

Qalın iynə biyopsisi (Tru- cut)
Eyni əməliyyat xüsusi bir iynə ilə edilər. Bir az daha qalın bir iynədir. Xüsusi bir tapançanın ucuna ilişən iynə, bir mexanizm əmələ gəlmənin içinə girib çıxaraq nisbətən bir az daha böyük parçalar qopartılaraq hüceyrə nümunələri alınır.
İncə iynə kimi əllə hiss edilirsə doğrudan kütlənin içinə girilərək, ya da ultrason altında əmələ gəlmə müşahidə edilərək içindən parça alınmalıdır.
Bu üsulla da əgər nəticə xərçəng olaraq bildirilməmişsə qəti xərçəng olmadığı mənasını verməz. Bu üsul ilə xərçəngin digər xüsusiyyətləri mövzusunda da məlumat alına bilər.
Əməliyyat ilə əmələ gəlməyə çatılır, bir qisimi və ya hamısı çıxardılaraq araşdırılır. Bu üsul ilə bütün əmələ gəlmənin araşdırılması mümkün olduğu üçün qəti nəticə alınar.
Hansı tip biyopsi ediləcəyi, hansı xəstə üçün hansının daha uyğun olacağına həkiminiz qərar verəcək.

Biyopsi nəticələri
Hər döş xərçəngi bir-birindən tamamilə fərqlidir. Tamamilə fərqli xüsusiyyətlər daşıyır. Biyopsi nəticəsi əmələ gəlmənin xərçəng olub olmadığının yanında nə şəkildə davranacağı mövzusunda da məlumat almaq mümkün olur (İncə iynə biyopsisi nəticəsi yalnız xərçəng olub olmadığı mövzusunda məlumat alına bilər)

Biyopsi nəticələndirərinin qiymətləndirilməsi
Baxın patologiya nəticələri